رضا عرب سرخی

ایران با تاریخ ده هزار ساله خود یکی از مهمترین کشورهای حوزه گردشگری در جهان محسوب میشود که متاسفانه از این ثروت عظیم فرهنگی ،تاریخی به طور مطلوب و شایسته مورد بهره برداری قرار نگرفته و این موضوع سبب گردیده حوزه گردشگری و توریست در ایران با چالش های فراوانی روبرو گردد

بنا به نظر کارشناسان، ایران با تمدن و تاریخ غنی، به‌ طور خاص از منظر میراث فرهنگی و آثار تاریخی دارای ظرفیتی بی‌نظیر در دنیا است و تاکنون در کشور بیش از یک میلیون اثر تاریخی شناسایی شده است که از این تعداد تنها حدود ۴۰ هزار اثر (که معادل ۴ درصد از آثار شناسایی شده است) به ثبت ملی رسیده‌اند

در حالیکه حفاظت، مرمت و نگهداری و مابقی آثار هنوز به مرحله حتی « ثبت » هم نرسیده است . مهمترین چالش ها یکی از نکات مهم در حفاظت و نگهداری از آثار تاریخی در ایران توجه به مفهوم مالکیت ،تاریخ ،اصالت و فرهنگ هر منطقه می‌باشد . حفظ نگهداری از آثار تاریخی تنها بر عهده میراث فرهنگی نیست بلکه به نوعی همیت و همگرایی همه وزارتخانه و نهادها و بعضا بسیاری از سازمان را طلب میکند .

دومین چالش این حوزه نبود بودجه کافی و لازم جهت خرید اماکن تاریخی ،مرمت و نگهداری از آن است و سرمایه گذار بخش خصوصی در این حوزه نسبت به عرصه ها دیگر رقبت کمتری دارند . از یک میلیون اثار تاریخی در ایران تنها ۴۰ هزار اثر ثبت شده و این در حالی است نبود بودجه لازم جهت خرید اماکن تاریخی موجب شده بسیاری از آثار رو به نابودی و بعضا با تغییر کاربری روبروی شوند .

یکی دیگر از چالش های مهم در این راستا متاسفانه نگاه سود جویان به مقوله آثار تاریخی است و این موضوع سبب شده در جهت بدست آوردن گنج و اشیا قدیمی آسیب های جدی به هویت و تاریخ ملت ایران وارد شود و بازنگری در برخورد قانونی با متخلفان ضرورت اجتناب ناپذیر است.

نبود امکانات و زیر ساخت ها _ نگاه های غیر کارشناسانه ،سیاست گذاری و تدوین برنامه های احساسی و کوتاه مدت _ نابرابری امکانات و تجهیزات برای گردشگران در شهر ها و مناطق گردشگری_ ضعف مدیریت در بعضی از مسولیت های این حوزه _ تامین نیروی انسانی _ کمبود نیرو متخصص _ محدودیت در تجهیزات علمی و تخصصی و.... از مهمترین چالش های این حوزه می‌باشد.

براساس آمار جهانی گردشگری در کشورهای جهان: کشور فرانسه در طول یکسال گذشته بیش از ۱۰۰ میلیون گردشگر _کشور اسپانیا با ۸۵ میلیون گردشگر _ آمریکا با ۶۶ میلیون گردشگر _ ایتالیا با ۵۷ میلیون گردشگر _ ترکیه با ۵۵ میلیون گردشگر_ مکزیک با ۴۲ میلیون گردشگر _ رتبه اول تا ششم جهانی را کسب کردند و این درحالی است که ایران با داشتن رتبه ۹ جهان از نظر آثار تاریخی و ثبت ۲۸ اثر ملی در جذب گردشگری و توریست رتبه ۷۳ را دارد و اگر این رتبه به کمتر از رتبه ۱۵ در جذب گردشگران ارتقا یابد نیازی به فروش نفت برای تامین بودجه دولت نیست و امیدوارم با توسعه گردشگری در ایران ضمنا جذب نیرو کار توسعه این صنعت را در کل کشور شاهد باشیم .

یکی از بزرگترین پروژه های گردشگری طی صد سال اخیر در ایران که انتقاد های فراوانی را نیز به پهلوی دوم وارد نمود . جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاه در سال ۱۳۵۰ بود که هزینه آن بیش از ۲۵ میلیون دلار اعلام شد . (به غیر از محتوا و ساخت دکور های عظیم و انتقادات وارده ) یکسال بعد بنا به گفته کارشناسان ده برابر این میزان یعنی با حضور گردشگران در ایران سال ۱۳۵۱ بیش از ۲۰۰ ملیون دلار درآمد ارزی حاصل گردد .

امید است با عزم عمومی همه مردم و نهاد ها و سازمان های مرتبط توسعه این صنعت را در سراسر ایران اسلامی شاهد باشیم و میراث فرهنگی را بیش از گذشته یاری نمایم . رضا عرب سرخی دی ماه ۱۴۰۳