رضا عرب سرخی

عصر پاییزی ،کنار امامزاده عینعلی _زینعلی مطب حکیم بزرگ‌ شهرقرار دارد. بیماران به همراه نزدیکان، اغلب از قشر کم درآمد جامعه از دور و نزدیک برای درمان آمده بودند. بسیاری مراجعین از درمان پزشکی عاجز،منتظر معجزه دست های شفا بخش حکیم برای دیدنش لحظه شماری میکردند در راهرو سلامتکده ناگهان صدای ناله کودکی نگاه ها را به خود جلب میکرد و خبر از دردی عمیق میداد که سالها پدر و مادر با آن دست و پنجه نرم کردند . اینجا معروف ترین سلامتکده (مطب) « طب سنتی پایتخت» در کنار امامزاده در حال ساخت با حیاطی پر از قبر!!! که گاهی با صدای کلاغ ها و روضه خان امام زاده پر می شد ،قرار گرفته بود . حکایت سلامتکده خود حدیث غریبی طب سنتی ایرانی است در حوالی بیمارستان های ۵ ستاره بالا شهر است که توجه مسولین را طلب میکند. مطب حکیم طبقه دوم در اتاقی دلباز ، کاملا سنتی قرار داشت که حس آرامش را به بیماران انتقال می داد .

حکیم با مهربانی ،خوش رویی و سعه صبر با بیماران و همراهان برخورد می‌کرد و گاهی تا نیمه شب که آخرین بیمار را ویزیت کند در مطب می ماند. در چهره ش خستگی معنا نداشت و عشق به مردم موج میزد . حکیم بزرگ پایتخت نامش «حسین خیر اندیش » است به جرات میتوان اذعان نمود او از نسل های حکیمان ایرانی ست که بیش از سه هزار سال در ایران ریشه دارد، نسلی چون ، ابن طبری ،ابوبکر اخوینی ، زهراوی، اهوازی ارجانی ،ابوعلی سینا ، ابوریحان بیرونی ، جرجانی _ رازی ، حکیم محمّد مؤمن دیلمی و.... که در بسیاری از موارد هنوز علم پزشکی به آن وابسته است . متاسفانه با توسعه علم پزشکی و نگاه کاملا بد بینانه به طب سنتی _اسلامی طی یکصد سال اخیر طب سنتی (ایرانی) به حاشیه رفت و امروز شاهد هستیم که با تلاش حکمای ،بعضی از مسولین، کارشناسان طب سنتی( ایرانی) با نگاه علمی همچون گوهری از خاک برآمده و گرد و غبار زمان از آن زدوده شده است . اوج اثر گذاری طب ایرانی_اسلامی را می‌توان در مواجهه با ویروس کرونا دید، که جان بسیاری از هموطنان را نجات داد.

حکیم خیراندیش کیست ؟؟؟ حکیم « حسین خیر اندیش » در سال ۱۳۳۵ در کاشان دیده به جهان گشود ،وی ضمن کار در مشاغل مختلف و همراهی با انقلاب در کنار شهید بهشتی در قوه قضاییه مشغول بکار شد . خیر اندیش از دهه شصت بصورت علمی و تخصصی قدم در عرصه طب سنتی (ایرانی) می گذارد و از دانشگاه ارمنستان در رشته توسعه علمی طب سنتی موفق به اخذ دکترا و pHd از دانشگاه روسیه می گردد. وی تاکنون بیش از ۱۸ کتاب به رشته تحریر درآورده است وچهار کتاب را نیز ترجمه نموده است . از او ۲۶ مقاله علمی در علوم انسانی و طب سنتی - ایرانی و بیش از ۱۳ مسولیت و مشاوره و مدرس دانش طب ایرانی در کارنامه کاریش دیده میشود (برای آشنایی بیشتر عزیزان می‌توانند به سایت وی مراجعه نمایند .

با آنکه در کشورهای مختلف یکی از روش های درمانی، استفاده از طب سنتی به‌عنوان طب« مکمل» است و از حمایت دولت ها برخوردار و در نزد افکار عمومی جایگاهی خاصی دارد ولی در ایران طب سنتی (ایرانی )در نزد مسولین و بسیاری از پزشکان از جایگاه مناسبی برخوردار نیست .

نیم نگاهی به جایگاه وزارت بهداشت درمان و آموزش عالی و « طب سنتی » در ایران اسلامی بیش از ۱۰۴۴ بیمارستان وجود دارد که از این میان بیش از ۷۰۰ بیمارستان دولتی می‌باشند . بیش از۱۱۷ هزار پزشک و فوق تخصص به جز (۴۰ هزار پزشکی که در خارج ایران طبابت میکند ) بیش از ۱۵۰ هزار پرستار نیز مشغول خدمت رسانی می باشند. این درحالیست که در طب سنتی ۸ دانشکده ۶۰ کلینیک ( سلامتکده )و بنا به گفته دکتر نفیسه حسینی مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت :،تنها ۴۰۰ حکیم تحصیل کرده در رشته طب ایرانی مشغول خدمت می‌باشند و البته ایران در تولید گیاهان دارویی رتبه چهارم را در جهان را داراست و ۱۰۰ شرکت دانش بنیان در این رشته مشغول به فعالیت می‌باشند . وزارتخانه بهداشت درمان و آموزش متولی کلیه امور بهداشت و درمان است.

ولی امور طب ایرانی( سنتی ) تحت راهبری و نظارت تنها دفتری با عنوان «مدیرکل دفتر طب ایرانی و مکمل این وزارت خانه انجام میگیرد که از اوایل دهه هشتاد در این راستای کام های بلندی نیز برداشته شده است ولی هنوز اندرخم یک کوچه برای اثبات هویتی خود هستند . از طرفی بعلت مراجعه بسیار گسترده مردم به اطبا و سلامتکده ها ،وبطور کلی خدمات درمانی طب سنتی،پاسخ گو نیاز مردم و جامعه نیست.!! از سویی دیگر با انکه طب ایرانی قدمتی بیش از ۳ هزار سال دارد از آن بعنوان طب مکمل یاد می شود. درمانگری طب سنتی ایرانی _ اسلامی با چالش هایی فراوانی دیگری نیز روبروی ست . خوشبختانه و با تلاش وزارت بهداشت طب سنتی ( ایرانی ) در سازمان بهداشت جهانی مورد تایید و‌ ثبت شده است ولی در ایران تا رسیدن به جایگاه واقعی فاصله بسیار دارد.

عمده ترین مشکلات طب سنتی (ایرانی) ساختار و چیدمان طب سنتی تعریف شده در نظام پزشکی (وزارتخانه ) هنوز با ایده آل ها فاصله دارد موضوع دیگر نظارت بر عملکرد سلامتکده ها ، اطبا (حکیم ها) .... در سراسر کشور است. یکی دیگر از چالش های طب سنتی اطبا (حکیم هایی )فعال در این رشته می‌باشند که بعضا سطح سوادشان علمی نبوده و مورد تایید نظام پزشکی نمی‌باشد و در طب سنتی نیز مرجعی برای تایید کار آنان وجود ندارد .

عده‌ای هم در این رشته متأسفانه‌ سو استفاده کرده و موجبات نارضایتی و تنزل طب سنتی را در جامعه بوجود آوردند . یکی دیگر از آسیب های که طب سنتی مشمول آن شده نگاه سطحی به آن است که طب سنتی ایرانی - اسلامی را در سطح دکان عطاری می بیندند. در حالی که عطاری و فروش دارو های گیاهی یک حلقه واسطه در تکمیل اعاده سلامتی به مخاطبین و مشتریان میباشد. امید است طب سنتی (ایرانی ) که با نگاه علمی همراه شده وبا بهره گیری از ظرفیت‌های خود در پیشگیری و یا اعاده سلامتی به هموطنان، همانند طب های مکمل دیگر کشورها در ایران چون : هومیوپاتی،ماساژ درمانی،رایحه درمانی کایروپراکتیک،رفلکس (بازتاب) درمانی، یوگا، طب سوزنی و... توسعه و گسترش آن را با نگاه علمی بیش از گذشته شاهد باشیم.

رضا عرب سرخی آبان ۱۴۰۲